بررسی شته های گلهای زینتی در مشهد و مطالعه بیولوژی شته داودی macrosiphoniella sanborni (gillette) (hom: aphididae)

بررسی حاضر شامل شته های جمع آوری شده گلهای زینتی منطقه مشهد می باشد، که طی سالهای 1378-79 انجام گرفت . در این مطالعه از تعدادی گلهای زینتی شامل گلایول، داوودی، ختمی، میخک ، گل کاغذی، شب بو، ناز، به ژاپنی، یاس زرد، ژربرا، سینرا، اطلسی، رز، میمون، خشخاش ، خرزهره، تاج خروس ، آهار، همیشه بهار و طاووسی، نمونه برداریهایی انجام شد. از روی این میزبانها تعداد 11 گونه شته شناسایی شدند که اغلب پلی فاژ بودند. این گونه ها شامل aphis craccivora koch، a. gossypii glover، a. fabae scopoli، a. nerii boyer de fonscolombe، macrosiphum rosae (l)، m. euphorbiae (thomas)، macrosiphoniella sanborni (gillette)، myzus persicae(sulzer)، m. ascalonicus doncaster، brachycaudus helichrysi (kalt) و b. cardui (l) بودند. در این میان برای نخستین بار جنس wahlgreniella و گونه w. nervata (gillette) از ایران گزارش می شود که از روی گیاهان رز و گل میمون جمع آوری شده است . از آنجا که اغلب شته های جمع آوری شده بی بال و بکرزا بودند، لذا کلید ارائه شده مختص این افراد تنظیم شده است ، که حتی الامکان به تفکیک میزبان ارائه شده اند. در مطالعه بیولوژی شته داوودی macrosiphoniella sanborni (gillette) روی گل داوودی چنین به نظر می رسد که این شته در تمام طول سال در منطقه مشهد به طور بکرزایی تولیدمثل کرده و افراد جنسی هرگز در جمعیت آنها دیده نمی شود. این شته زمستان را در داخل گلخانه های اطراف و یا در بین برگهای بوته های روزت داوودی سپری می کند. ظهور افراد در طبیعت نیمه دوم فروردین می باشد و در طی دوره زیستی خود تنها روی گل داوودی زندگی می کنند. محل تجمع شته های کامل و پوره ها اغلب در انتهای ساقه و جوانه های انتهایی و یا سطح پشت برگهاست . افراد بالدار در اواخر فصل گرم و یا با بالا رفتن تراکم شته ها ظاهر می گردند. برخی خصوصیات بیولوژیک ااز جمله طول عمر، طول دوره پیش از بلوغ، نرخ تولیدمثل خالص و باروری روزانه m. sanborni در شرایط مختلف حرارتی و رطوبتی بررسی شد. با بالا رفتن دما طول عمر کوتاهتر و میزان زاد و ولد بیشتر می شود. در این بررسی برای هر یک از شرایط حرارتی و رطوبتی جداول زندگی تشکیل شد. در دمای 24 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 35 درصد طول نسل به طور متوسط 15/01، طول دوره پیش از بلوغ به طور متوسط 10/28 روز، نرخ طبیعی افزایش جمعیت 0/2236 و نرخ تولیدمثل خالص 28/69 عدد بدست آمد. در دمای 28 درجه سانتیگراد و رطوبت 35 درصد، طول نسل به طور متوسط 11/59، میانگین طول دوره پیش از بلوغ 8/47 روز نرخ طبیعی افزایش جمعیت 0/2940 و نرخ تولیدمثل خالص 30/2 عدد بدست آمد. در دمای 28 درجه سانتیگراد و رطوبت 65 درصد این شته دارای میانگین طول نسل 11/62، میانگین دوره پیش از بلوغ 8/34 روز، نرخ طبیعی افزایش جمعیت 0/2964 و نرخ تولیدمثل خالص 31/34 عدد بود. در شرایط طبیعی ماههای شهریور و مهر این فاکتورها به ترتیب 11/72، 8/93، 0/2876 و 29/1 محاسبه گردید. نتایج حاصل از جداول زندگی نشان داد که بیشترین نرخ طبیعی افزایش جمعیت در دمای 28 درجه سانتیگراد و رطوبت 65 درصد می باشد.